Có thật là chúng ta “không làm nổi con ốc vít”!

“Một chiếc ôtô có hơn 20.000 chi tiết linh kiện, cần tới hơn 200 mã kim loại. Các doanh nghiệp tại Việt Nam chưa thể chế tạo được một mã kim loại nào trong tổng số 200 mã đó. Chúng ta chỉ mới làm được cái ốc vít bắt biển số xe”

Những chiếc xe bus của THACO, với tỉ lệ nội địa hoá khoảng 45%, năm 2019 đã xuất khẩu sang Philippines Ảnh: Thanh Chung

Ngoặc kép là từ phát biểu của ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), trong một hội thảo chuyên ngành về công nghiệp phụ tùng ôtô ngày 21.2.2023.

Câu chuyện “không làm nổi con ốc vít” đã là nỗi buồn, sự bức xúc, nghe rất tổn thương đã từ hơn 1 thập kỷ trước, khi Canon vào Việt Nam, và tìm không ra một doanh nghiệp nào có thể cung cấp ốc vít.

Đúng là “Họ đem cơm tới dâng tận miệng, nhưng đành phải từ chối”.

Ngoặc kép này, là từ một người có trách nhiệm: Ông Trương Thanh Hoài – Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng – Bộ Công Thương.

Đó là năm 2014, câu chuyện không làm nổi con ốc vít lặp lại, khi các doanh nghiệp Việt cũng không thể cung ứng được danh sách 170 phụ kiện GalaxyS4 mà Samsung đưa ra.

Năm đó, ông Trần Việt Thanh, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cũng xác nhận phần lớn doanh nghiệp Việt Nam đang dùng công nghệ lạc hậu so với mức trung bình thế giới 2-3 thế hệ.

88% có công nghệ thuộc trung bình, lạc hậu. Nhóm 12% có trình độ tiên tiến thì chủ yếu là doanh nghiệp FDI.

Nhưng sau gần 10 năm, chuyện không làm nổi con ốc vít được nhắc lại lần nữa. Nhưng lần này có gì đó sai sai.

Bởi, theo báo Điện tử Chính phủ, linh kiện kim loại sản xuất trong nước hiện đã đáp ứng được 85-90% nhu cầu cho sản xuất xe máy; khoảng 15-40% nhu cầu linh kiện cho sản xuất ôtô. Cung ứng linh kiện kim loại cho các ngành công nghiệp công nghệ cao cũng đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu.

Cơ khí chế tạo trong nước hiện nay cũng đã sản xuất, lắp ráp được hầu hết các chủng loại xe ôtô con, xe tải, xe khách; sản xuất xe máy đã có tỷ lệ nội địa hóa 85 – 95%, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

Những tỉ lệ rất cao. Cho thấy chuyện “không làm nổi con ốc vít” lần này có gì đó khiên cưỡng.

Nói thực tế, nhìn thẳng vào sự yếu kém của mình cũng là một cách để tiến lên, nhưng nói thì phải nói đúng.

Huống chi trong chuỗi sản xuất toàn cầu hiện nay, mỗi doanh nghiệp đang đảm nhiệm một công đoạn, một vài chi tiết của sản phẩm. Nếu tư duy theo kiểu năng lực sản xuất một chiếc ôtô là phải đảm bảo cả 20.000 linh kiện, thì ngay người Đức cũng không thể làm một chiếc Mercedes với giá cả có thể cạnh tranh được.

Nguồn: Báo Lao Động